Wethouder Karel Scholtissen overtreedt de gemeentewet

Op vrijdag 16 maart berichtten beide regionale dagbladen dat wethouder Karel Scholtissen van Heerlen sinds oktober 2005 een belangrijk deel van zijn tijd bij zijn nieuwe partner doorbrengt in het Belgisch Limburgse Sint Truiden. Bij de verkiezingen in maart 2006 zou hij daardoor onwettig op de kieslijst hebben gestaan omdat hij in Heerlen nog ingeschreven stond op het adres van zijn voormalige echtgenote. Ook een raadslid, wat hij eind vorige periode was, dient in de gemeente te wonen. In 1994 is een raadslid uit de gemeenteraad van Heerlen gezet omdat hij in Nuth woonde (maar daar waren we toen allemaal blij om).

Karel Scholtissen heeft ook de gemeentewet overtreden omdat een wethouder binnen de gemeentegrenzen dient te wonen. Nu kan men daarvoor tijdelijk dispensatie vragen, maar dat heeft Scholtissen niet gedaan. Karel Scholtissen erkent dat hij in strijd heeft gehandeld met de gemeentewet. Hij is in 2006 een klein half jaar ziek geweest en heeft hij toen niet als wethouder gefunctioneerd. Voor die periode maakt het eigenlijk niet uit waar hij verbleef. Maar de rest van de tijd? Ook al is Karel Scholtissen een goed functionerend wethouder, dat geeft hem geen extra recht om tot voor kort zo te handelen.

Het is niet eenvoudig om een oordeel te geven over de waarschijnlijke overtredingen van de wethouder. Karel Scholtissen heeft als wethouder een voorbeeldfunctie. Zijn de door hem aangeboden excuses en het sinds begin vorige week betrekken van een appartement in Heerlen voldoende? Of moet hij worden gestraft en wie doet dat?

Het college van burgemeester en wethouders lijkt niet de eerst aangewezen partij om te oordelen over een lid. B&W hebben inmiddels wel gereageerd via het beantwoorden van raadsvragen van Rein Hummel en een publicatie in de regionale dagbladen. Zij constateren dat Karel Scholtissen overtredingen heeft begaan en betreuren zijn handelen ten zeerste. Maar B&W vinden dat daar geen consequenties aan hoeven te worden verbonden. Ze vinden dat Karel Scholtissen te goeder trouw heeft gehandeld. (Al mag er mijns inziens vanuit worden gegaan dat Karel Scholtissen op dit punt de gemeentewet kent.)

Dat Karel Scholtissen in gebreke is gebleven bij zijn kandidaatstelling voor de gemeenteraad, wordt door B&W bevestigd. Volgens B&W wordt dit echter opgeheven bij het onderzoek naar de geloofsbrieven bij zijn hernieuwde (tijdelijke) toetreden tot de gemeenteraad in maart vorig jaar. Maar heeft toen dan ook tenminste onvolledige of zelfs foute informatie voorgelegen? De kans is aanwezig dat de gemeenteraad op dit punt is misleid.

De gemeenteraad, die op 3 april vergadert, kan natuurlijk wel een oordeel geven. Karel Scholtissen heeft als wethouder het mandaat van de raad. De raad zou het vertrouwen in hem kunnen opzeggen. Is dat een proportionele straf? En is dat een politiek oordeel, dat wellicht ook niet vrij is van partijpolitieke belangen? Wellicht gebruikt de een of andere partij de gelegenheid om politiek af te rekenen? En nemen andere partijen bijvoorbeeld uit coalitieoverwegingen de wethouder (te veel) in bescherming? Het oordeel van de raad kan dus worden vertroebeld door zaken die er objectief niet rechtstreeks wat mee te maken hebben.

Wellicht is het wijs om deze kwestie voor te leggen aan een onafhankelijke rechter. De burgemeester zou namens de gemeenteraad aangifte kunnen doen. Deze rechter zou kunnen vaststellen of Karel Scholtissen daadwerkelijk strijdig met de wet gehandeld heeft. De rechter kan daarbij ook vanuit zijn onafhankelijke positie aangeven of en hoe strafbaar dat is. De gemeenteraad kan dan dat objectieve oordeel mede bepalend laten zijn voor zijn verdere handelen of het nalaten daarvan.