De gemeente
Heerlen wil winkelcentrum ’t Loon slopen. Heerlen heeft veel te veel
winkelvloeroppervlak. En de leegstand is nu al veel te groot. Daarbij is de
kans groot dat het binnenkort gerenoveerde winkelcentrum De Plu aan de Tweede
Promenade en de nieuwbouw van het Maankwartier bij het station slechts ten dele
worden gevuld en/of voor meer leegstand elders in het winkelcentrum zorgen. De
leegstand is zeker een zorg voor onze gemeente, want het werkt verloedering in
de hand.
Echter, de
gemeente is ook de regisseur van de ruimtelijke ontwikkeling van de stad en
daarom mee verantwoordelijk dat er zoveel winkels zijn gebouwd en worden
bijgebouwd. Het groeidenken is daarbij tot voor kort leidend geweest. Iedere
nieuwe ontwikkeling of winkelketen wordt met open armen ontvangen, tot en met De
Plu / Primark in 2013. En nu gaat het roer om, terwijl ’t Loon weer in zijn
volle omvang wordt hersteld.
De omslag
vanuit het groeidenken komt bij de gemeente veel te laat. Dat probeert de
gemeente te camoufleren met enkele naar mijn oordeel oneigenlijke argumenten.
Zo getuigt het niet van historisch besef om achteraf te spreken van het
‘herstellen van een historische fout’. ‘t Loon is zeker niet in de verkeerde
tijd gebouwd. Er waren in die tijd minder winkels in het winkelcentrum dan nu (de
Bongerd, de Klomp en Coriocentrum zijn bijvoorbeeld van latere datum). Heerlen
was qua inkomen per hoofd van de bevolking na Rotterdam de rijkste stad van
Nederland. De bevolking groeide nog fors. Er zijn in die tijd heel veel
woningen gebouwd, die nu weer teveel zijn en weer worden gesloopt. Spreekt men
bij die sloop ook van een historische fout?
‘t Loon was
een nieuw concept, dat ook jarenlang goed heeft gefunctioneerd. Natuurlijk zijn
er met twee branden en de recente verzakking forse tegenslagen geweest. Maar
met enkele (ook op andere plekken gebruikelijke) renovaties werd ’t Loon heel
redelijk bij de tijd gehouden. Het is ongenuanceerd te stellen dat van het
succes en de populariteit van ’t Loon de rest van de stad amper van profiteerde.
Ik herinner me de aanzienlijke voetgangersstromen tussen ’t Loon en de
Promenade wel. En er moet nog wel ergens op het gemeentehuis te achterhalen
zijn wat de passantentellingen waren. En het klinkt nu als een verwijt dat ’t
Loon concurrentie betekende voor het winkelcentrum. Alsof die concurrentie niet
gewenst was omdat het centrum een streepje voor heeft. Die concurrentie is wel een
bewijs dat ’t Loon heel redelijk functioneerde.
En moet de
gemeente zich bemoeien met die concurrentie? Als een economische bedrijfstak in
het verleden heeft geprofiteerd van het vrije marktmechanisme én van de
mogelijkheden die de gemeente bood, dan zijn het wel de projectontwikkelaars en
de vastgoedeigenaren met hun hoge huren vanwege de locatie van hun pand.
Normaal beroepen die ‘vrije jongens’ zich altijd op de vrije markt. Moeten die
nu geholpen worden? Onderlinge solidariteit is volledig afwezig. Bij iedere
ontwikkeling (De Plu, Maankwartier, maar ook ’t Loon) procederen de andere
partijen tot de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State om zo te
proberen hun belangen veilig te stellen. Waarom zouden ze meebetalen aan de
sloop van ’t Loon en de verhuizing van de winkels? Als de loop uit ’t Loon is,
stoppen die winkels vanzelf (dat is al volop aan de gang) en dan komen ze
wellicht ook zelf in het winkelcentrum een nieuw plekje zoeken. ’t Loon kan
over een jaar dichtgespijkerd worden (op de Albert Heijn na?). Om verloedering
tegen te gaan heeft de gemeente een verordening ter beschikking waarbij de
eigenaar verantwoordelijk blijft voor zijn pand. En dichtgespijkerd kan de
gemeente het waarschijnlijk voor een appel en een ei kopen, want dan is voor
NSI de lol ervan af.
Of klopt het
verhaal niet dat ’t Loon niet levensvatbaar meer is te maken? C&A ziet wel
perspectief. Stel je voor dat Saturn komt en te zijner tijd Primark naar ’t
Loon verhuist (kwestie van huurprijs). Dan mag de gemeente weer financieel
bijspringen bij De Plu? Of de tekorten van het Maankwartier wegwerken? Of zoals
nu al stimuleren in aanloopstraten zoals de Oranje Nassaustraat en de
Geleenstraat.
Omdat de
overheid zich altijd op glad ijs begeeft, is het niet goed dat gemeente en
provincie er nu miljoenen in gaan stoppen. Het feit dat op ’t Loon een
boekwaarde van € 30 miljoen rust, zegt helemaal niets over de feitelijke waarde
in het economische verkeer. Die boekwaarde kan kunstmatig hoog zijn gehouden.
Als er geen vraag meer is, dan zakt de prijs van de zaak. Iedereen die een woning heeft moet dat
verlies maar nemen. En een reus als NSI zou vele miljoenen moeten krijgen?
Frappant is dat in de krant niet staat hoe de financiële balans van deze
sloopoperatie eruit ziet. Die wordt waarschijnlijk weer angstvallig geheim
gehouden? Want de burger betaalt het weer.
Dit bericht
is gebaseerd op publicaties is Dagblad De Limburger en Limburgs Dagblad van 29
januari 2014.
Het is in
ingekorte vorm (530 woorden) gepubliceerd op 4 februari op de opiniepagina van
beide kranten.
