Terugblik Café Mondiaal 14-9 over Klimaatrechtvaardigheid.

 Terugblik Café Mondiaal over Klimaatrechtvaardigheid.

 Op donderdag 14-9 heeft weer een goede, verdiepende Café Mondiaal plaatsgevonden in Café Pelt. Henk Dado van het Vredesplatform Heerlen had ons gesprek zeer gedegen en zorgvuldig voorbereid met veel informatie en grafieken uit officiële bronnen, om zo allerlei twijfels over de klimaatverandering zelf uit te sluiten en zo beter door te kunnen dringen tot de kern van het vraagstuk ‘klimaatrechtvaardigheid’. Er waren in totaal 15 deelnemers, waarbij ook twee mensen van Extinction Rebellion: Lotte Keularts en Jeanine Huijbregts.

Henk Dado had 12 vragen of stellingen gemaakt waar eerst met ‘Mentimeter’ de mening van de deelnemers werd gepeild en vervolgens discussie over werd gevoerd. Er is natuurlijk heel veel zinvols gezegd, maar voor deze samenvattende terugblik haal ik paar aspecten naar voren.

 Nogal fors was de discussie of het kapitalisme wel of niet of gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de klimaatonrechtvaardigheid en de stelling: “je kunt het kapitalistisch systeem niet (snel genoeg) veranderen. We moeten de verandering binnen de bestaande systemen en structuren bewerkstelligen’.

Het is ontegenzeglijk zo dat het huidige neoliberale economische systeem niet erg behulpzaam is in de bestrijding van de klimaatcrisis. De meeste productieprocessen, hier maar ook in de ‘fabriek van de wereld’ China, zijn nog te veel op fossiele energie gebaseerd. De belangen bij het handhaven van de bestaande situatie zijn groot, bij bedrijven, maar ook bij burgers die niet graag de consumptie en het reisgedrag ingrijpend veranderen. Zo hebben we het ook gehad over de mechanismen van vraag en aanbod.

De geschiedenis heeft ons ook geleerd dat revoluties zelden een verbetering zijn. Zo doorredenerend moeten de veranderingen worden gerealiseerd binnen onze huidige wereldorde? En zijn er natuurlijk wel veranderingen mogelijk en gebeuren verbeteringen, maar0 te langzaam. Ook binnen onze samenleving en onder ons huidige democratische systeem. Op 22 november hebben we met de aanstaande verkiezingen voor de Tweede Kamer weer een kans om hier meer impulsen aan te geven.

De fossiele industrie krijgt in Nederland € 37,5 miljard belastingvoordeel (subsidie) per jaar. De meeste mensen waren het oneens met de stelling dat je dat alleen geleidelijk kan veranderen. Zo kwamen ook de voorbeelden Chemelot, Tata Steel en Shell naar voren. Ingebracht werd dat je je ook zorgen moet maken over de werkgelegenheid, maar anderen vonden dat in deze tijd de mensen wellicht vlot weer een nieuwe baan vinden. Het zijn deels bedrijven die erg veel winst maken (vooral Shell), zodat er rechtstreeks kan worden afgeroomd. Het verhogen van de productiekosten zal ook leiden tot hogere prijzen en dat kan ook weer pijnlijk zijn. En misschien verkassen de bedrijven naar een plek buiten Nederland waar ze gemakkelijker op de oude weg door kunnen gaan, of sluiten ze (tijdelijk) de Nederlandse fabrieken. Maar hoe dan ook, de maatregelen tegen de klimaatverandering kunnen niet wachten, omdat de gevolgen van de klimaatverandering nu al manifest aanwezig zijn.

 

Over het demonstreren van Extinction Rebellion op de A12 schreef de nieuwe zaterdagcolumnist van Dagblad De Limburger, Richard Kemper op 16-9 een aardig toepasselijke passage: “De verontwaardiging over deze ‘ontwrichtende manier’ van demonstreren is wel het truttigste en kleinburgerlijkste dat ik dit jaar heb gehoord. Demonstreren in Nederland mag, maar wel op de afgesproken plek en in het vooraf bepaalde tijdvak, zodat niemand er last van heeft. We worden een nepland met knuffeldemonstranten waarmee we vooraf overleggen waar ze hoe laat en hoe lang tegen mogen zijn. De kern van demonstreren is júist in opstand komen en de boel ontwrichten om aandacht te vragen voor iets wat je groter vindt dan de overlast die je veroorzaakt. Vanachter een rood-wit lintje op het Malieveld klinkt een noodkreet om de aarde te redden als Frans Bauer tijdens een hardrockconcert: niet te verstaan. Maar de politie heeft naar eigen zeggen „belangrijkere dingen te doen” dan mensen die het vergaan van de wereld willen agenderen wegslepen. Of je het nu eens bent met Extinction Rebellion of niet, ongemak en disruptie zijn juist de bedoeling om je stem te laten horen. Overleggen hoe je gaat demonstreren is een kind dat van tevoren zegt dat ie je gaat laat schrikken. Het is je vrouw die aankondigt dat ze volgende week in Sankt Johann vreemdgaat. Het is je deur alvast openzetten voor de inbrekers als je op vakantie gaat. Heel efficiënt allemaal, maar geen zak meer aan.”

 De meesten waren het ook eens met de stelling dat het klimaatprobleem zo groot is dat harde acties zijn toegestaan. Er werd eerst gepraat over wat ‘harde’ acties zijn. Er kwam ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ ter sprake. Protesten dienen altijd geweldloos te zijn. Soms komt er een betonschaar aan te pas zoals op zaterdag 25 maart bij de bezetting van het terrein van Vliegveld Eindhoven, waar privéjets staan geparkeerd.

En recenter, op maandag 7 augustus hebben zo'n 60 activisten van Het Vredeskamp gedemonstreerd voor de ingang van de vliegbasis Volkel. Zij voerden actie tegen kernwapens en CO2-uitstoot. Op de vliegbasis Volkel zijn dinsdagochtend 8 augustus tien mensen over het hek geklommen en zij zijn op de start- en landingsbaan gaan zitten.

De afgelopen week zijn er dagelijks bezettingen geweest van de A12 in Den Haag. Lotte en Jeanine zijn daar een paar dagen bij geweest. De publieke opinie is hier erg over verdeeld. In het nieuws komen vooral de confrontaties met de politie en het aantal arrestanten. Maar bij het recht op demonstratie hoort ook dat men mag demonstreren op een plek die ertoe doet, en dat is de A12 daar in het zicht van enkele beleidsbepalende ministeries.

Maar waar de grens dan moet liggen wat toelaatbare demonstraties zijn en wat niet meer, werd niet helemaal duidelijk. Wel dat er grenzen zijn. De protesten van de boeren met hun bedreigende huisbezoeken en tractors tegen het stikstofbeleid, met langzaamaanacties op autosnelwegen en vooral het aansteken van stapels strobalen en het dumpen van asbesthoudend afval, ging de meesten toch te ver.

 Er kwamen nog enkele tips over hoe actievoeren wel succesvol kan zijn. Onder andere met een verwijzing naar Gandhi. Hij liet bij een poortactie een ‘tapijt van vrouwen en kinderen’ leggen. Toen die werden gemolesteerd, was de verontwaardiging over deze mishandeling in de wereld groot. Maar het ‘gebruiken’ van kinderen bij hedendaagse bezettingen wordt door anderen wel weer discutabel gevonden. 

Tot slot was iedere aanwezige bereid om (tot op zekere hoogte) mee te betalen voor het rechtvaardiger verdelen van de klimaat lasten.

Harrie Winteraeken.

Ps.: dit verslag is op persoonlijke titel en op basis van eigen herinneringen.