Openbaar aanbesteden stoptreinen Zuid- en Midden-Limburg biedt ook voordelen?

Met het openbaar aanbesteden stoptreinen Zuid- en Midden-Limburg zijn ook voordelen te behalen.

Het plan om de spoortrajecten Roermond – Maastricht en Sittard – Heerlen open te stellen voor andere vervoerders dan de Nederlandse Spoorwegen is al een poosje oud, maar heeft onlangs met een nader onderzoek en een brief van minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) aan de Tweede Kamer een nieuwe impuls gekregen. Ineke van Gent reageert namens GroenLinks (weer) negatief op het verder opknippen van het spoor. Op zich heeft zij een aantal valide argumenten (zie http://tweedekamer.groenlinks.nl/node/86263), maar wellicht zijn er meer voordelen te behalen en nadelen te voorkomen?

Veolia z in Zuid- en Midden-Limburg de eerste gegadigde zijn, omdat zij efficiënt kunnen aanhaken bij de bestaande dienstregelingen in Limburg (Maastricht – Heerlen – Kerkrade & Roermond – Venlo – Nijmegen). Toen Veolia startte, werd de dienstfrequentie bijna verdubbeld. NS beloven al jaren meer stoptreinen, vooral tussen Heerlen en Sittard, maar daar is tot nu toe niets van terecht gekomen. NS zijn wel heel geleidelijk aan het bijna 50 jaar oude maar best betrouwbare materieel aan het vervangen door (oudere) sprinters uit de Randstad. De banken van die oude gele treinen zitten wel beter dan de smalle en harde Veolia-bankjes (5 plaatsen op een rij) en die sprinters.

Misschien moet de NS minder in bescherming worden genomen. Dat NS tegensputteren is logisch, maar niet zo heel sterk beargumenteerd. Het spoor wordt niet beheerd en de dienstregeling niet bewaakt door NS maar door Prorail (dat ook zijn portie kritiek verdient). De vervoerders zouden elkaar meer als partners en collega’s en minder als concurrenten moeten beschouwen. Ze zouden beter moeten samenwerken om hun hoofddoel, een optimale dienstverlening aan de reizigers, te bereiken. Ik denk dat een beter functionerend openbaar vervoer en daarmee meer reizigers, voor alle vervoerders voordeel biedt. Dat vraagt onder andere om een andere houding van NS, die zullen moeten aanvaarden dat het bedrijf geen monopolist meer is.

Verschillende vervoerders per treinreis mogen niet extra kosten met zich meebrengen voor de reizigers. Met beter samenwerken kan worden voorkomen dat opnieuw een instaptarief moet worden betaald bij overstappen op een andere vervoerder (een voorwaarde die toch al moet worden ingevuld voor de definitieve invoering van de OV-chipknip).
Dat overstappen minder makkelijk wordt, is maar een mager argument. Men zou de dienstregeling wél op elkaar kunnen afstemmen en elkaars aansluitingen overnemen. Men zou bij beperkte vertraging wél kunnen wachten, al moet worden geconstateerd dat NS aansluitingen tegenwoordig zelf ook nog amper overneemt. Ik heb overigens ontluisterende taferelen gezien op station Roermond waar de deuren van de NS-intercity sloten terwijl de helft van de Veolia-reizigers nog aan het instappen was.

De bovengenoemde lijnen leiden blijkbaar verlies. De grote NS nemen dat verlies in hun totale exploitatie. Als ze deze stoptreinen niet meer hoeven in te zetten, dan sparen ze dus geld dat voor een betere dienstverlening elders kan worden ingezet. Maar als er openbare aanbesteding plaatsvindt, dan kunnen deze kosten ook afgetrokken worden van het budget van NS. En als NS zelf mee doen met deze openbare aanbesteding dan kunnen ze de verliesrekening weer ‘terugverdienen’. Want het besluit is niet: NS stop met stoptreinen, maar wie biedt de beste dienstverlening voor een bepaald bedrag.
Naar mijn mening moet GroenLinks zich vooral richten op het verbeteren van wat verbeterd moet worden. En Nederlandse Spoorwegen kunnen bewijzen dat ze beter kunnen presteren dan dat ze nu doen.

Harrie Winteraeken (NS-jaartrajectkaarthouder Hoensbroek – Sittard)

Bron: berichten Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad van vrijdag 13 juli 2012 en de website van GroenLinks “Reizigers hebben geen baat bij verder opknippen van het spoor”.