Vrijheid kent zijn grenzen?

Vrijheid kent zijn grenzen?

Er is momenteel veel aandacht voor vrijheid. Denk aan bevrijdingsdag als de vrijheid van het land en zijn burgers wordt gevierd. Vrijheid is van levensbelang. Met de vrijheden moet echter ook zorgvuldig worden omgegaan. Momenteel is er ook een confrontatie, een botsing van vrijheden. De vrijheid van Godsdienst versus de vrijheid van Meningsuiting? Welke vrijheid heeft voorrang en wat weegt zwaarder? Of geldt het gelijkheidsbeginsel van artikel 1 van onze Grondwet ook voor vrijheden? Alle vrijheden zijn gelijk en worden ook gelijk behandeld.

Over de vrijheid van meningsuiting is momenteel veel discussie en ook zijn er voorbeelden te over. Geert Wilders fulmineert tegen de Islam. Zijn film wordt als zeer beledigend ervaren. Vooral omdat hij geen onderscheid maakt tussen overgrote meerderheid van vredelievende moslims en extremisten / aanhangers van terrorisme. Hij krijgt het verwijt haat te zaaien. Echter de kortgedingrechter van de Haagse rechtbank vindt dat Wilders niet te ver gaat als hij relaties legt tussen de Koran en fascisme en Mein Kampf van Hitler. “Vooral een parlementariër moet in het openbaar debat, zo nodig met scherpte, zijn standpunt naar voren kunnen brengen”, schreef de rechtbank in haar uitspraak van 6 april jl.: “Mogelijk 'grievende of choquerende' uitlatingen zouden het recht op vrijheid van meningsuiting niet mogen belemmeren”. In zijn afweging van belangen hecht de rechter dus zwaar aan de vrijheid van meningsuiting. Maar mag een Tweede Kamerlid in dit geval meer of zijn ook hier alle burgers gelijk?

Ook de ex-politica Ayaan Hirsi Ali provoceert. In hoeverre mag je van iedereen en zeker van opinie bepalende personen verwachten dat zij voldoende nuanceren en hun beweringen preciseren? Omvat de vrijheid van meningsuiting ook de vrijheid van beledigen? Of wordt de vrijheid van meningsuiting misbruikt? Staat de vrijheid van meningsuiting boven andere vrijheden?
De cabaretier Micha Wertheim maakt tijdens zijn voorstelling op 12 maart in Roermond grove moppen over gehandicapten, waardoor een aanwezige gehandicapte volledig overstuur raakt en een groot deel van zijn publiek opstapt. Een ongelukkige samenloop van omstandigheden? Waar ligt de grens en wie bepaalt de grens?

Hoe staat de wet hierin? Fascisme en racisme zijn strafbaar. Discrimineren mag niet en beledigen ook niet. In artikel 137 leden C, D, E en F van het Wetboek van Strafrecht staan bepalingen die het beledigen van groepen mensen op grond van hun ras, godsdienst, levensovertuiging of seksuele geaardheid strafbaar stelt. Hetzelfde geldt voor het discrimineren van deze groepen en het aanzetten tot haat of geweld. Hierbij staat overigens de vrijheid van meningsuiting als grondrecht voorop. Individuen of groepen kunnen zich niet beroepen op een subjectief gevoel van gekrenktheid om die vrijheid in te perken. Maar de rechter toetst op basis van deze artikelen of de geuite mening in meer objectieve zin gezien kan worden als beledigend, discriminerend of aanzettend tot haat.

Het openbaar ministerie aarzelt echter bij het oppakken van de tientallen aangiften die de afgelopen maanden tegen Geert Wilders zijn gedaan, alle met de strekking van discriminatie, fascisme en belediging zoals het oproepen tot verscheuren van de Koran. Klopt de bewering dat als Wilders op vergelijkbare wijze Joden aanpakt zoals hij de Islam kraakt, dat hij dan allang voor de rechter had gestaan?

En als de wet de grens te weinig bepaalt en de rechter onvoldoende handvatten heeft om de wet te handhaven, welke normen moeten dan in acht worden genomen? Of moeten we de schuivende fatsoensnormen, een veranderend normbesef, het uithollen van het begrip respect en de verharding van omgangsvormen maar accepteren?

Ten Esschen – Heerlen, 8 april
Harrie Winteraeken

******************************

Het Vredesplatform Heerlen organiseert op 8 mei een discussie avond over dit onderwerp. Een gastspreker wordt nog gezocht.
Plaats: Centrum voor Diversiteit, Putgraaf, Heerlen, aanvang 20.00 uur, beoogde eindtijd 22.00 uur.

Voor dit artikel is een bijdrage gebruikt van Rein van Zunderdorp, voorzitter Humanistisch Verbond.

Tevens wordt verwezen naar de tekst en uitleg van artikel 1 van de Grondwet, zie www.art1.nl.