Het Vredesplatform Heerlen: actief door de jaren heen
Het Vredesplatform Heerlen is een van de langst actieve organisaties binnen HeerlenMondiaal. Eigenlijk is het Vredesplatform ouder dan HM. De eerste nog herinnerde activiteit is het vanuit Heerlen organiseren van de busreis naar Amsterdam waar op 21 november 1981 een hele grote demonstratie (400.000 deelnemers) was tegen onder andere de plaatsing van kruisraketten in Nederland. Na deze demonstratie is het VP doorgegaan (of heropgericht?), met weer het organiseren van bussen naar de nog grotere antikernwapendemonstratie in Den Haag op 29 oktober 1983 (ongeveer 550.000 deelnemers). Het VP is sindsdien tot op heden actief gebleven.
In de 80’er jaren staan de meeste activiteiten van het VP in het teken van de acties tegen de plaatsing van middellange afstandskernwapens in Europa (niet alleen de kruisraketten maar ook de Pershing 2 en de tegenhanger SS20 van de toenmalige Sovjet-Unie). Andere grote activiteiten waren een Actieweek in 1984, en in het najaar van 1985 deelname aan het Volkspetitionnement met 3,75 miljoen ondertekenaars. In Heerlen zijn toen 15.203 handtekeningen huis aan huis opgehaald en hebben naar schatting nog zo’n 3.000 mensen hun ondertekening rechtstreeks opgestuurd.
Het VP was in de 80’er jaren een grote organisatie met een eigen kantoor in het voormalige klooster van de Franciskanessen, het ‘Baanlozencentrum’ aan de Grasbroekerweg 166. Toen het VP wegens ondergebruik het kantoor beëindigde, is Leo de Groot met een groep doorgegaan als Vredesburo Heerlen. Het VP is in die jaren ook een echt platform van vrij veel deelnemende (vredes)organisaties, waarvan het Interkerkelijk Vredesberaad IKV, Stop de Neutronenbom en Vrouwen voor Vrede de belangrijkste waren. Ook verschillende (klein)linkse politieke partijen waren erin vertegenwoordigd.
Vanaf februari 1984 heeft het platform het Vredesnieuws uitgegeven: getypt, gestencild, op A5 gevouwen en door 26 wijkcontactpersonen in Heerlen rondgebracht (plus enkele exemplaren in Hoensbroek). Oplage tot 600 stuks. In de eerste jaren 5 Ã 6 exemplaren per jaar, later 2 tot 3 keer. Het Vredesnieuws was gratis, maar een keer per jaar werd een acceptgirokaart toegevoegd. Het VP heeft nooit geldgebrek gehad.
In Heerlen zijn in de loop van jaren diverse protestactiviteiten en manifestaties georganiseerd. Ook enkele fietstochten door de Vredesplatforms van Oostelijk Zuid-Limburg langs diverse militaire objecten, de Legerlandroute. En regelmatig ook busreizen naar Brussel, Woensdrecht, Den Haag.
Hoewel al jaren in Heerlen ook aandacht werd besteed aan andere wereldproblemen, startte het VP in oktober 1987 met een groot project buiten de antikernwapenbeweging. In december van dat jaar kwam ook het definitieve besluit om geen nieuwe kernwapens in Nederland te plaatsen.
Het VP ging werken aan een stedenband met een Hongaarse stad. Hongarije lag indertijd nog achter het IJzeren Gordijn en dus in de invloedsfeer van de Sovjet-Unie, maar ook van die zijde kwam enige toenadering. In augustus 1988 ging een delegatie van het VP naar Hongarije. Daar werden in samenwerking met het ‘Patriottisch Volksfront’ de eerste contacten gelegd met de stad Györ. In de jaren die volgden zijn er in het kader van de stedenband tientallen uitwisselingen geweest en ook in Heerlen activiteiten voor Hongaarse delegaties georganiseerd: ‘Door elkaar beter te leren kennen kunnen we naar elkaar toe groeien’. Dat is nu nog net zo actueel, maar wel minder duidelijk aanwezig in onze Heerlense samenleving.
In de nacht van 9 op 10 november 1989 valt de Berlijnse Muur, wat ook het ‘symbolische einde’ is van de Koude Oorlog. En in deze periode wordt ook het samenwerkingsverband ‘Overleggroep Mondiale Vorming Heerlen’ opgericht, het latere HeerlenMondiaal.
Maar er blijft genoeg te doen voor het VP, al betekent het deels wel een omslag in denken en activiteiten. Eind 1990 breekt de Golfoorlog (Irak – Koeweit) uit. We voeren actie voor Zuid-Afrika, organiseren stiltekringen, sponsorwandelingen en solidariteitsmaaltijden en een actie tegen de ITEC-wapenbeurs in het Maastrichts MECC. Ook krijgt de wapenwedloop zijn wending met het Starwars-programma en Franse kernproeven in de Pacific. Maar ook is er aandacht voor de Palestijnen, de Islam, ‘godsdienst en vrede’, de groeiende weerstand tegen allochtonen en vreemdelingenhaat, en zijn er demonstraties tegen racisme en fascisme. In 1992 woedt de oorlog in Joegoslavië, waaruit Nederland ook een groot aantal vluchtelingen ontvangt.
Het VP wordt geleidelijk kleiner en minder ‘platform’, met alleen nog het IKV en het Vredesburo Heerlen. De brede antikernwapenbeweging ebt langzaam weg. Ieder jaar worden er wel in Heerlen activiteiten georganiseerd in de derde week van september in het kader van de Vredesweek. In 1996 gingen de marktactiviteiten over in de manifestatie ‘Heerlen in de Wereld, de Wereld in Heerlen’, waar het VP altijd een prominente plaats in innam. In 2003 woedt de oorlog van de VS met bondgenoten in Irak om zo het regime van Sadam Hoessein te verdrijven. Daarna zijn er nog zeer ernstige oorlogen in Afghanistan, Syrië en Jemen (tot op heden).
Het VP (mede)organiseert wel acties tegen oorlogen maar de grote demonstraties zijn verleden tijd. We ageren daarentegen meer tegen bedreigingen voor onze samenleving en hebben aandacht voor ‘persoonlijke vrede’.
Na 2005 worden de uitwisselingen met Györ vanuit het VP geringer, wel gaan de contacten van de PABO (Pedagogische Academie Basisonderwijs), nu Zuyd Hogeschool, nog een aantal jaren door. De laatste papieren Vredesnieuws verschijnt in september 2007. Daarna zijn tot 2009 nog enkele Vredesnieuws nieuwsbrieven per e-mail verstuurd.
Veel activiteiten staan in het teken van ‘grote geheel’. Jaren geleden noemden we dat het Conciliair Proces: Vrede, Gerechtigheid en Heelheid van de Schepping. Daarna ‘Denk Mondiaal, Handel Lokaal’. Er is veel aandacht besteed aan de Millenniumdoelen en Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Vredeswerk gaat samen met milieuvraagstukken en ontwikkelingsproblematiek. De oorzaak van veel (gewapende) conflicten ligt in een ongelijke verdeling van primaire levensbehoeften of economische belangen, maar ook bij milieuproblemen. Zodoende is er ook vaak samengewerkt met HeerlenMondiaal, waar altijd een personele overlap mee was (Fely Seijben en vanaf 2007 ook Harrie Winteraeken).
Het zwaartepunt van activiteiten blijft de Vredesweek, waar ook mee verder is gegaan nadat HeerlenMondiaal met ‘Heerlen in de Wereld’ in 2016 stopte. Er wordt plaatselijk invulling gegeven aan het thema van de Vredesweek van PAX (de gefuseerde vredesbeweging van IKV en Pax Christi). Ook is het VP sinds 2011 ‘Ambassade van Vrede’ van PAX.
Meestal vult het VP twee keer per jaar een Café Mondiaal. De laatste pakweg acht jaar organiseert het VP een Vredeswandeling of Walk of Peace en/of een wandeling langs de Stolpersteine in Heerlen. In november 2021 hebben scholieren van vijf middelbare scholen vooraf aan de Stolpersteinewandeling de stenen weer opgepoetst. In 2019 en 2020 werd er ook vlak voor kerst een ‘lichtjestocht’ en ‘lichtpuntjestocht’ georganiseerd. Ook alweer enkele jaren legt het VP bloemen bij de Dodenherdenking op 4 mei op de Akerstraat. En toen op 24 februari jl. het Rusland van Vladimir Poetin Oekraïne binnenviel, hielp het VP mee aan de manifestatie en mars voor Vrede in Oekraïne op de Bongerd op 27-2, waar zo’n 550 mensen aan deelnamen.
De groep die het Vredesplatform Heerlen vormt, heeft een wel erg vaste kern van Fely Seijben, Henk Dado, Leo de Groot, Tonny Pannemans en Harrie Winteraeken die allen langer dan 35 jaar actief zijn. Enkele jaren geleden heeft de groep versterking gekregen van Peter Lammertsma en Jan Daems. Geen grote organisatie en dus zijn de activiteiten daar ook op aangepast. Op zich heeft het VP voldoende vitaliteit en organisatiekracht, maar de langere termijn…?
Een blijvende zorg is hoe de mensen en vooral jongeren bij vredesproblematiek te betrekken. Er zijn nog teveel conflicten in de wereld. Vrede komt niet vanzelf; maar ook heeft onze democratie als positieve kracht voor een samenleving, blijvend onderhoud nodig. Het grote publiek is daar niet mee bezig. Maar de actualiteit van de oorlog in de Oekraïne en de onvrede in onze samenleving bewijzen dat vredeswerk hartstikke hard nodig is, in Heerlen en in de wereld. En daarom is de Vredesbeweging in Heerlen al jaren veel te klein.
Vredesplatform Heerlen
Harrie Winteraeken (voorzitter en interimsecretaris).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten