5-11: Café Mondiaal over de klimaatconferentie COP21 Parijs

Persbericht

Café Mondiaal, 25^ste aflevering.

Donderdag 5 november, aanvang 19.30 uur.

Café Frits Pelt, Pancratiusplein 48, Heerlen

Thema: ‘Klimaattop Parijs’

Wordt de klimaatverandering de volgende oorzaak van een grote vluchtelingenstroom?

Dat de verandering van het klimaat grote problemen gaat veroorzaken, is al lang bekend. Steeds duidelijker wordt dat het leefklimaat op wereldschaal gaat verslechteren. Miljarden mensen zullen daarvan de dupe worden. Dat het klimaat gaat veranderen, is inmiddels ook vrijwel algemeen aanvaard. Het aantal ‘klimaatsceptici’ neemt af omdat ook steeds meer zichtbaar is dat het klimaat verandert en er zich meer weersextremen voordoen (zoals orkaan Patricia in Mexico rondom 24 oktober jl.).

Ook is duidelijk dat het menselijk handelen en vooral de uitstoot van broeikasgassen, grote invloed heeft op het weer en het klimaat. De klimaatverandering vraagt daarom ook om ingrijpende maatregelen. Maar de wereldpolitiek is langzaam.

Ieder jaar is er een klimaatconferentie (Conference of Parties – COP) van de Verenigde Naties. Een van de belangrijkste COP's was de Conferentie van Kyoto (1997). Tijdens deze conferentie werd het Kyoto Protocol opgesteld dat op 16 februari 2005 in werking is getreden. Eén van de afspraken uit het protocol is dat de landen de uitstoot van broeikasgassen in 2010 met gemiddeld vijf procent verminderd moesten hebben ten opzichte van 1990. Het Kyoto Protocol zou eindigen in 2012, maar is tijdens de klimaatconferentie in Doha in 2012 verlengd tot 2020. Ondertussen wordt gewerkt aan een nieuw verdrag dat op de 21ste COP in Parijs (30 november – 11 december 2015) ondertekend moet worden en vanaf 2020 van kracht moet gaan.

En is een verdrag met een aantal goede beleidsvoornemens opstellen nog een heel stuk gemakkelijker dan het tot uitvoering brengen?

We gaan deze Café Mondiaal in op de doelen van de klimaatconferentie in Parijs. Is het voldoende en zijn ze haalbaar? Wat is de invalshoek van Nederland? Doet Nederland voldoende? En wat kunnen wij in Heerlen doen?

Een voorbeeld is deelname aan de Klimaatloop met twee etappes in Parkstad Limburg: op zaterdag 14 november Heerlen – Kerkrade en zondag 15 november van Kerkrade naar Vaals, waar deze aantakt op de tocht die uiteindelijk in Parijs zal eindigen.

****************************************************************************************

·         Deze aflevering van Café Mondiaal wordt georganiseerd door HeerlenMondiaal. René van de Luer houdt de korte inleiding. René is dierenarts en specialist veterinaire pathologie en als zodanig sinds 1992 werkzaam onder de naam Valuepath. Hij is sinds lang bezorgd burger en sinds een jaar toenemend actief in de klimaatbeweging. Van 20 oktober tot 24 november heeft hij een Klimaatfilmcyclus georganiseerd van vier films die 12 maal te zien zijn in Maastricht (Lumière), Roermond (ECI Cultuurfabriek), Venlo (De Nieuwe Scene) en Weert (De IJzeren Man). Harrie Winteraeken de gespreksleider.

Klimaatloop 14-11 Heerlen-Kerkrade 15-11 Kerkrade-Vaals

HEERLEN-KERKRADE ZATERDAG 14 NOVEMBER 2015

KERKRADE-VAALS ZONDAG 15 NOVEMBER 2015

Meld je per mail aan op info@dekenaalmissionairberaad.nl

In december 2015 besluiten wereldleiders in Parijs over het klimaatbeleid voor de komende decennia. Daarom trekken dit najaar over de hele wereld mensen naar Parijs om hun stem te laten horen. Ook vanuit de Nederlandse kerken gaan we op weg naar een rechtvaardig klimaatbeleid. Dit is het moment: Loop mee en maak 2015 het jaar van de hoop!

Waarom een Klimaatloop?
Van 30 november tot en met 11 december 2015 vindt in Parijs de eenentwintigste klimaatconferentie van de Verenigde Naties plaats. In Parijs moet een nieuw klimaatverdrag ondertekend worden als vervolg op de afspraken die in 1997 in Kyoto (Japan) zijn gemaakt. Een belangrijk moment in de strijd tegen de klimaatverandering.

Waar worden in Parijs afspraken over gemaakt?
– het snel verminderen van de CO2‐uitstoot
– het vergroten van onze gezamenlijke weerbaarheid tegen klimaatverandering en
– de financiering van daaruit volgende activiteiten in ontwikkelingslanden door de rijke landen.

Kerken uit heel Europa, ook uit Nederland, organiseren in de aanloop naar de conferentie een ‘klimaatloop’ naar Parijs. Daarmee drukken zij hun zorg uit over klimaatverandering én hun hoop dat er dit jaar internationaal goede afspraken over gemaakt kunnen worden. Zo dagen zij de klimaatonderhandelaars uit om ook moed te tonen. De moed de gebaande paden te verlaten en op weg te gaan naar een eerlijk en effectief klimaatbeleid.

Pelgrimage

Als teken van hoop en van het verlangen naar gerechtigheid, vrede en heelheid organiseren kerken en levensbeschouwelijke organisaties in heel Europa een pelgrimage naar Parijs. Pelgrimage betekent: durven wegtrekken uit het bekende en de moed tonen het onbekende te betreden. Weg uit de sfeer van meer: meer materiële consumptie, meer macht. Op weg naar een samenleving als goede woonplaats, voor mens en dier, in een kosmos vol levende verbondenheid.

Ga mee in deze pelgrimage naar Parijs. Letterlijk, door deel te nemen aan de tochten die overal worden georganiseerd. Maar ook symbolisch, door in eigen leven te kiezen voor een duurzame stijl van leven en werken. Zo dagen we de klimaatonderhandelaars uit om de moed te tonen de gebaande paden te verlaten en nieuw gebied te betreden, op weg naar een rechtvaardig en effectief klimaatbeleid.

Belofte en appèl
Een mogelijk klimaatverdrag in Parijs zal nog lang geen eindpunt zijn. Onze pelgrimage van gerechtigheid en vrede gaat verder. Wij beloven op weg te gaan naar een klimaatneutraal leven vóór 2050 voor zover dat in ons vermogen ligt.
De klimaattop van Parijs lijkt misschien de zoveelste ontmoeting waar belangenbehartigers van de korte termijn aan het langste eind gaan trekken. Wij blijven hardnekkig geloven in een andere uitkomst. Parijs als een teken van hoop.

Zaterdag 14 november 2015

11.00 uur Start bij station Heerlen, zijde busstation

16.00 uur Aankomst abdij Rolduc

19.30 uur Avondprogramma over Laudate Si!, de encycliek van paus Franciscus over het milieu  (ook mensen die niet meelopen zijn hierbij van harte welkom)

Zondag 15 november 2015

  9.00 uur Bezinningsmoment

10.00 uur Vertrek vanaf abdij Rolduc

10.15 uur Vertrek vanaf busstation Kerkrade-Centrum

10.30 uur Vertrek vanaf treinstation Kerkrade

16.00 uur Aankomst op Drielandenpunt Vaals en overhandiging van het estafettestokje aan deelnemers uit België en Duitsland

Vanuit Vaals gaat buslijn 50 naar Maastricht en een buslijn 43 naar Heerlen.

Vluchtelingenproblematiek: meer vragen dan antwoorden en werkbare oplossingen.

Café Mondiaal Thema: ‘Vluchtelingen’

Onderstaande teksten zijn uitgeschreven van mijn inleiding over het thema Vluchtelingen voor Café Mondiaal van 8 oktober 2015. Omdat de vluchtelingen op dit moment het belangrijkste nieuwsonderwerp zijn, heeft er al op sommige plekken een actualisatie plaatsgevonden. Het zijn veel vragen, waar ook tijdens ons gesprek weinig antwoorden op kwamen. De tijd zal het leren.

Van levensgevaar, via uitzichtloos en erbarmelijk naar een nieuwe toekomst. Dat zijn de stappen van de meeste vluchtelingen. Afkomstig uit oorlogsgebieden, waar ze huis en vertrouwde leefomgeving verlieten. De meesten zijn gewone burgers. En het zijn er erg veel. Turkije herbergt momenteel ± 1,8 miljoen mensen uit Syrië. Vergelijkbare aantallen in Libanon en Jordanië. Velen zijn hoopvol op weg naar West-Europa. Ook grote aantallen uit Afrika (Somalië, Eritrea, Soedan en West-Afrika). Daarbij komt er momenteel nog een nieuwe vluchtelingenstroom op gang vanuit Afghanistan.

De media berichten er uitvoerig over, maar toch is het voor Café Mondiaal een vanzelfsprekend gespreksonderwerp. Hieronder staat een aantal aspecten en vragen, waarbij we proberen de nuance te zoeken. Want gemakkelijke oplossingen hebben een ding gemeen: ze werken niet.

De oorlogen

We starten bij de oorlogen. Zijn de oorlogen of onveilige situaties waarvoor deze mensen vluchten te beïnvloeden of te beëindigen? Hoe uitzichtloos zijn Somalië en Eritrea?

Moet Nederland deelnemen aan de oorlog in Syrië? Is Islamitische Staat praktisch niet te verslaan? En bovenal, zijn er andere mogelijkheden dan vechten om oorlogen te beëindigen? Krijgt diplomatie nog een kans of een intern vredesproces zoals dat plaatsvindt in Tunesië en dat de Nobelprijs voor de Vrede kreeg?

Is Rusland te bewegen zijn bondgenootschap met Syrië te heroverwegen? Soms komen er mooie woorden in de media over het zoeken naar een politieke oplossing waarbij Poetin ook de positie van Bashar al-Assad ter discussie stelt. Vervolgens bombardeert Rusland vooral gematigde opstandelingen van het door het westen gesteunde Vrije Syrische Leger en verwante groepen. Of schiet het met kruisraketten vanuit de Kaspische Zee.

Ook Iran, dat voor de zomer via een atoomakkoord de relatie met het westen verbeterde, laat zien dat het een trouwe bondgenoot van Assad is. Iran heeft honderden (duizenden?) soldaten van de Revolutionaire Garde gestuurd die het Syrische leger steunen in hun strijd tegen het gematigde Vrije Syrische Leger, dat momenteel nog grote gebieden in het westen van Syrië ‘bezit’.

De vluchtelingen

Turkije neemt twee miljoen vluchtelingen als ‘gasten’ op. ‘Slechts’ een kwart miljoen bevindt zich in door de Verenigde Naties ondersteunde vluchtelingenkampen. Wegens geldgebrek is daar de situatie niet best. De rest moet zichzelf maar zien te redden, want de Turkse overheid neemt geen verantwoordelijkheid voor ze omdat ze geen vluchtelingenstatus hebben. Maar toch hebben ze al zeven miljard euro aan de vluchtelingen besteed. Vluchtelingen wonen veelal belabberd, werken tegen een hongerloon en proberen te sparen voor de reis naar West-Europa.

Er gaan stemmen op (bij de VVD) dat vluchtelingen afkomstig uit Turkije niet meer vluchten voor hun leven, maar economische vluchtelingen zijn. Maar deze vluchtelingen zoeken een goed heenkomen. En als ze dat niet op korte afstand vinden, dan reizen ze vanzelfsprekend verder.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan geeft aan dat Turkije acht keer meer vluchtelingen opneemt dan heel Europa, maar hij stelt zich ook hard op. Voor het stoppen van de vluchtelingenstroom en het accepteren van hulp wil hij dat Turkije ook vlotter toegang krijgt tot de EU en wil hij steun voor de strijd tegen de Koerden. Er is recent een overeenkomst waarbij de EU drie miljard euro betaalt voor een betere opvang in Turkije. Gelukkig zijn niet alle eisen van Erdogan daarvoor ingewilligd, maar wel dat Turken binnenkort zonder visum naar Europa mogen reizen. En dat de onderhandelingen over toetreding tot de EU worden heropend, zij het dat de voorwaarden (waaronder respecteren van de mensenrechten) zijn gehandhaafd.

EU-president Donald Tusk vermoedt dat er nog een tweede migratiestroom uit Syrië kan komen van zo’n drie miljoen mensen die ‘dromen van West-Europa’. De recente heroveringen door het Syrische leger, gesteund door bombardementen van Rusland en de Iraanse Revolutionaire Garde, van gebied dat werd gecontroleerd door het Vrije Syrische leger, zullen het aantal vluchtelingen zeker vergroten. In het betreffende krantenartikel stond ook nog dat er in de omtrek van Europa in totaal zo’n 70 miljoen mensen ontheemd zijn.

Europa

Gezien de resultaten van een topconferentie van Europese regeringsleiders, lijkt eindelijk het besef bij West-Europa te zijn doorgedrongen, dat de landen rondom de oorlogen geholpen moeten worden met het opvangen van vluchtelingen. Er gaat één miljard euro naar de ‘regio’. We gaan dat nu vooral uit eigenbelang doen om de stroom van vluchtelingen naar West-Europa te beperken.

Geld dit ook voor het zeer veelzijdige en complexe Afrika? Maar kan je Europese hulp ook zien als een lichtpuntje: wordt ontwikkelingshulp de nieuwe aanpak om vluchtelingenstromen naar Europa te verkleinen. En is dit een sein om te proberen om de verschillen in welvaart in deze wereld te verkleinen? Een nieuwe kans voor de nieuwe Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties? We zijn nog lang niet aan deze omwenteling van denken toe in een klimaat waar we ook zelf aan de ontwikkelingshulp willen verdienen?

Is Europa na een veel te langzame start nu op de goede weg? Met het verdelen van vluchtelingen met een gedwongen opname per land voor tegenstribbelende Oost-Europese landen? Rechtse politici roepen dat we de grenzen moeten sluiten? Maar ze weten niet hoe dat praktisch zou moeten.

Wat te doen met persoonlijke voorkeuren van vluchtelingen? Iedereen wil naar Duitsland. En is Duitsland al terug aan het komen op het ‘gastvrij’ van Angela Merkel. Ze houdt wel recent een heel redelijk betoog en dat is op zich al moedig.

Nederland

Hoe zit het met Nederland? Ongelimiteerd vluchtelingen opnemen? Iedereen die er recht op heeft, is ook welkom? Of zijn er grenzen aan de opnamecapaciteit? En hoe moeten we ze opvangen? Moeten ze maar gedurende een behoorlijke tijd tevreden zijn met bed, bad en brood in noodopvang in de vorm van een te koude tent die niet op de winter is berekend? Of iedere drie dagen in een andere sporthal? Ze zijn hier tenslotte veilig, ook al kamperen Nederlanders zelf veel luxueuzer. Mogen ze boos worden als het niet snel genoeg gaat of niet goed geregeld is? Er treden mistoestanden op (ruzies en ontevredenheid in opvangcentra, verkrachtingen?). En wat mag het kosten? Voor 2015 denkt het kabinet aan één miljard euro

En de vervolgstap – statushouders. Kunnen we ze allemaal een zinvol bestaan bieden (redelijke woning, werk, scholing, perspectief) of alleen een veilig maar sober tussenstation, waarbij verpaupering dreigt? Of toch maar minder vrijwillig terugsturen naar veilige gebieden aldaar, al dan niet met een goed gevulde rugzak? Een aantal vluchtelingen wil overigens al terugkeren naar hun vrouwen en kinderen omdat het te lang gaat duren (een schatting op dit moment van negen maanden) om hun naar Nederland te laten overkomen.

Momenteel zijn 13-14.000 statushouders die nog wachten op een woning. Hoe deze te huisvesten? Het ‘voorrangsrecht’ van asielzoekers heeft zijn langste tijd gehad. Het draagvlak van de autochtone wachtenden neemt af, vanwege de ongelijke behandeling ten opzichte van Nederlanders die al jaren op de wachtlijst staan. Dan maar langdurig huisvesten in leegstaande kantoorpanden, loodsen, oude bejaardenhuizen enz.? Maar wel de laatste jaren zo’n 100.000 sociale huurwoningen minder. De PvdA pleit voor 100.000 nieuwe prefab huurwoningen (deels ook voor andere woningzoekenden), in twee jaar te bouwen.

  

Veel vluchtelingen hebben (te) hoge verwachtingen en hoe om te gaan met de te verwachten cultuurschok voor veel vluchtelingen?

Integratie, maar tot hoever mag men eigen cultureel of godsdienstig gedrag handhaven? Respecteren van en/of aanpassen aan onze wetten en omgangsvormen? Koran versus Grondwet? Verhalen duiken op over bigamie en veel te jonge bruiden (al kan daar de Kinderbescherming goed werk doen). Het niet opdringen van eigen godsdienst of cultuur, maar individuele vrijheden en gelijke rechten? Omgang met vrouwen en kinderen? En geen geweld!

De vrijwilligers stromen toe, maar hoe gaan we om met bezwaren, zoals de zorgen en angsten van veel Nederlanders? De burgerij vindt migratie probleem nummer één. De weerstand groeit, onder andere gevoed door jaloers zijn (zij krijgen alles, wij niets), vaak gebaseerd op onjuistheden. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff gaat (net als bij de vorige vluchtelingencrisis vanuit de Balkan) machtsmiddelen inzetten om noodopvang te regelen. Het buurtschap Oranje moet tegen eerdere beloften in geen 700 maar 1.400 vluchtelingen opvangen omdat deze mensen anders op straat moeten slapen. Maar deze maatregel was wel maar voor enkele dagen.

Maar stel dat er een paar strijders van IS zijn die het vluchteling-zijn als dekmantel gebruiken, en zo onze samenleving kunnen ontwrichten? Hoe om te gaan met ‘echte’ economische vluchtelingen die ook gelukzoekers worden genoemd, enz. 

Al met al waren het voldoende punten voor een zeer zinvol gesprek, waarbij ook reële maar controversiële problemen bespreekbaar waren. Tegen de trend in van dat de ‘schreeuwers’, vaak gebaseerd op onjuiste informatie het debat te veel bepalen. (Zie de website met hoax-vluchtelingen-verhalen, waar veel botte onwaarheden worden ontkracht.) Gezocht naar de nuance tussen Wutbürger en Gutmenschen, naar realistische oplossingen? Maar onvoldoende gevonden. Zoals gezegd: de tijd zal het leren.