Provinciale Staten van Limburg 4 juli
2014
Agendapunt 7.2.2
Garantstelling ten behoeve van de
Mediagroep Limburg.
Vooraf:
De commissie Welzijn, Cultuur en
Leefbaarheid had in meerderheid (waaronder PS en GroenLinks) besloten dat het
voorstel ‘Garantstelling ten behoeve van de Mediagroep Limburg’ niet rijp was
voor behandeling en besluitvorming in Provinciale Staten. Op initiatief van de
SP en met steun van GroenLinks is het voorstel door GS aangepast en toch in PS
geagendeerd. Coalitiepartij VVD en D66 hadden
aangegeven om principiële redenen tegen het voorstel te zijn. Onder deze ietwat verzwarende
omstandigheden mocht ik mijn ‘maidenspeech’ houden. Hieronder een verslag, met
twee aantekeningen: mijn bijdrage in tweede termijn (vooral reacties op andere
Statenleden) is verweven in de eerste termijn. En ik heb in het onderstaande
verhaal enkele alinea’s weer in cursief
toegevoegd, die ik omwille van de tijd en toespitsing van mijn bijdrage tot de
kern, niet heb uitgesproken.
Voorzitter, aangegeven was dat dit
mijn maidenspeech is. Ik weet niet wat de verjaringstermijn van een
maidenspeech is, maar ik mocht de Staten al zo’n 15 jaar geleden ook voor het
eerst toespreken.
Onlangs vertelde een Russische
verslaggeefster dat er enkele honderdduizenden mensen deelnamen aan een
pro-Rusland demonstratie in het oosten van de Oekraïne. Er waren er in
werkelijkheid (door Nederlandse verslaggevers geteld) nog geen 10.000.
Ik was onlangs in Vietnam. Als er tijdens de Vietnamoorlog niet veel
onafhankelijke nieuwsgaring was geweest over de oorlogsmisdaden van de VS en de
regering van Saigon, dan waren de mensen in de VS en overal ter wereld
onvoldoende geïnformeerd geweest. Er waren dan ongetwijfeld minder
indrukwekkende anti-Vietnamoorlog demonstraties geweest die het einde van de
oorlog mee hebben bespoedigd.
In Egypte wordt momenteel een aantal
journalisten van Al Jazeera gevangen gehouden. Ook in tal van andere landen
staat de persvrijheid zwaar onder druk.
Gelukkig leven we in Nederland niet onder
dergelijke omstandigheden. En met onder andere deze relativering wil GroenLinks
ook het voorstel benaderen.
Mijn voorganger Gert-Jan Krabbendam
is behoorlijk kritisch geweest over het voorstel. En terecht. De
onafhankelijkheid van de media is een groot goed. En de onafhankelijkheid van deze kranten was in het geding met deze
garantstelling.
Deze garantstelling is een belangrijk
facet in de voorgenomen transactie en daarmee bij het voortbestaan van een
kwalitatief redelijke krant. De eigenaren van de krant, de redactie en de
journalisten zullen ons dankbaar zijn.
Persvrijheid is in Nederland een groot goed. Echter, de
onafhankelijkheid van de krant wordt vooral gewaarborgd omdat de eigenaren het
redactiestatuut moeten respecteren. En ook de Provincie Limburg doet dat. Dit
werd door gedeputeerde Ger Koopmans nog eens expliciet bevestigd in de
overeenkomst behorende bij deze garantstelling.
Op een opmerking van de heer Van
Wageningen (D66) stelde ik in tweede termijn dat GroenLinks niet beweert dat de
onafhankelijkheid helemaal niet wordt
aangetast. Maar GroenLinks plaatst deze onafhankelijkheid wel in de Nederlandse
persvrijheid ten opzichte van een aantal internationale misstanden. En ik wees
nogmaals op het bestaan van een redactiestatuut als waarborg voor redactionele
onafhankelijkheid ten opzichte van eigenaren.
En deze redactionele vrijheid is er
bij alle uitgevers, waarbij we moeten constateren dat eind dit jaar zo’n 70 %
van alle Nederlandse dagbladen in handen is van slechts twee uitgeversmaatschappijen.
Wij constateren dat de
onafhankelijkheid door deze garantstelling iets minder groot is, maar wij zijn
van mening dat dit geen doorslaggevend argument hoeft te zijn. En GroenLinks
roept de media dan ook op om de overheden en de politiek kritisch te blijven
volgen, want wij vinden het belangrijk dat wij met z’n allen via de
nieuwsberichten van de diverse media verantwoording afleggen aan de burgers.
Dan is er het risico van precedentwerking
voor deze steun. Die is wellicht aanwezig omdat het beoogde bedrijf Concentra
in meerder media in Limburg deelneemt, maar ook andere bedrijven kunnen
wellicht om steun vragen.
Op de eerste plaats constateren wij
dat er sprake is van een garantie onder voorwaarden zoals gesteld in het ‘Uitvoeringskader
sturing in samenwerking’, de ‘Financiële verordening’ en het ‘Treasurystatuut
2014’.
Omdat de heer Kirkels van de VVD zich
(onbegrijpelijk) uitsprak tegen deze bedrijfssteun heb ik nog aangegeven dat ik
wel aanneem dat de VVD deze toetsingskaders voor steun aan het bedrijfsleven
wel ondersteund. Dat was mede aanleiding voor een interruptie van de heer
Kirkels terwijl dat eigenlijk bij een maidenspeech niet de bedoeling is. Maar
daarvoor was het ook geen ‘echte’ maidenspeech.
Omdat GroenLinks hier nog eens op
aangesproken werd door de heer Kirkels van de VVD, ben ik in tweede termijn
hier nog eens op ingegaan. De heer Kirkels gaf aan dat hem bekend was dat er
enkele bedrijven een klachtprocedure zouden starten tegen deze steun aan de
Mediagroep Limburg. Ik neem aan dat ook andere mogelijke steunaanvragen aan de
hiergenoemde toetsing moeten voldoen en dat er dus ook een juridische borging
is.
Maar zeker zo belangrijk is dat het
risico van precedentwerking nu ook gekanaliseerd wordt door het in te stellen
mediafonds, waaraan beleid en toetsingscriteria verbonden zijn. In het voorstel waren de uitgangspunten van
het ondersteunende mediabeleid ook opgenomen. Met deze beleidsuitgangspunten is
er dus ook sprake van steun die gebaseerd is op beleid en niet op willekeur.
Dit was een groot verschil met het voorstel in de commissie WCL. En in de
commissie was het ontbreken van beleid ook een van de grote kritiekpunten van
Gert-Jan Krabbendam. Het is wel zo dat dit mediabeleid in de herfst nog verder
worden uitgewerkt.
Wij hechten er grote waarde aan dat
dit mediafonds onafhankelijk is en niet alleen toegankelijk is voor de krant
maar voor alle media. Want er zijn veel innovaties gaande die wellicht een
steun in de rug verdienen.
Vanuit GroenLinks beseffen we dat bij iedere aanvraag voor steun er een
aantal argumenten zal zijn dat zich beroept op voorgaande aanvragen. Dat iedere
aanvraag ook weer op zichzelf zal moeten worden beoordeeld en dat naast
objectieve toetsingscriteria er ook altijd een politieke afweging zal zijn of
je steun belangrijk vindt en dat de aanvraag in het verlengde ligt van de
bestuurlijke en beleidsmatige doelen.
En in de richting van de VVD die nu tegen deze steun aan deze bedrijven
was, terwijl ze van vele zijden erop werden aangesproken dat ze in het verleden
‘graag’ het bedrijfsleven steunden: Overigens komt het wel vaker voor dat de
overheid bedrijven steunt. En ook dat deze provincie wel risicovollere steun heeft verleend aan zeker
in de ogen van GroenLinks discutabelere doelen.
In de commissie WCL was ook nog de vraag aan de orde of de overheid zich
met de media mag bemoeien? Kan ook
anders worden gesteld: de overheid bemoeit zich al met media: er worden
advertenties geplaatst en er worden bijvoorbeeld zo nu en dan projecten
gefinancierd in de vorm van documentaires en artikelenreeksen.
Wat de noodzaak van deze lening is,
is voor GroenLinks niet 100 % helder. Daarvoor zijn dit soort transacties
altijd wat schimmig vanwege het feit dat je niet in de boeken mag kijken van de
betrokken bedrijven. Wat we ons kunnen bedenken is dat deze garantstelling
bedrijfseconomisch noodzakelijk is geworden omdat de vermogenspositie van de
Mediagroep Limburg beneden peil is geraakt. MGL is door de bezuinigingen van
zijn eigenaren waarschijnlijk een
uitgemolken melkkoe.
In de beantwoording door gedeputeerde
Ger Koopmans gaf hij aan dat GS de boeken wel heeft ingezien en door twee
onafhankelijke bureau is hierover advies uitgebracht, dat wel nodig is voor de
doorverkoop van MGL naar Concentra.
Voor coalitiepartij VVD was dit niet
overtuigend. De VVD handhaafde haar standpunt ondanks de aangedragen
argumenten. Zij vonden de noodzaak van de garantielening niet voldoende onderbouwd en daardoor ook
niet nodig. GroenLinks werd hier ook op aangesproken door de heer Kirkels. In
tweede termijn heb ik erkend dat GroenLinks geen echte onderbouwing bekend is,
maar het is voor ons wel voldoende aannemelijk. Zeker als GS dit zo duidelijk
aangeven. Deze niet 100 %-zekerheid voor ons dan ook geen doorslaggevende reden
om het voorstel af te wijzen, zoals de VVD wel doet.
Een zorg is nog de pluriformiteit in de Limburgse krantenwereld. In
West-Nederland is het landschap aan kranten nog groot, in Limburg verschijnen
deze kranten ook, maar we hebben slechts één krant, weliswaar met twee titels,
die het regionale nieuws verslaat. Het is dan ook volgens GroenLinks van
publiek belang dat deze krant blijft voortbestaan. Echter, de concurrentie is beperkt. Maar ook de pluriformiteit is
geringer dan men denkt. Vroeger hadden we LD en DDL. En het LD heeft ook
eigenaar De Telegraaf overleefd. Hoe dan ook, kranten werken tegenwoordig veel
samen door artikelen uit te wisselen en een gemeenschappelijke persdienst. De
pluriformiteit is daarmee geringer dan op het eerste gezicht.
Ook mogen we de ogen niet sluiten
voor het feit dat de oplages van kranten al langer in een neerwaartse spiraal
verkeren. Het toekomst perspectief van de krant is maar mager vanwege de
vergrijzing, krimp en dat krant lezen vooral bij de jeugd uit is. Daarvoor is
het noodzakelijk dat de krant wordt gerevitaliseerd, zich vernieuwd en ook andere
wegen bewandelt om zijn nieuws te verspreiden.
Concluderend,
Eerder dit jaar heeft de fractie van
GroenLinks al betoogd dat een beperkte steun van de krant te overwegen valt.
Sinds de behandeling is de commissie
WCL is het voorstel aanzienlijk verbeterd. In het bijzonder door het koppelen
van deze garantstelling aan het mediabeleid in wording en het in te stellen
mediafonds, is voor een belangrijk deel tegemoet gekomen aan de door Gert-Jan
Krabbendam in de commissie WCL gedane bedenkingen. Daarom zal GroenLinks het
voorstel steunen. Daarbij zullen we het college zeker kritisch blijven volgen
en ieder volgend voorstel in het kader van het mediabeleid op zijn merites
beoordelen. Wij verzoeken u dan ook om
een regelmatige voortgangsrapportage. Maar dit komt naar GroenLinks aanneemt
zeker dit najaar terug bij het voorstel voor het nieuwe mediabeleid.
Tot slot merkte ik op dat ik het ook
wel politiek aardig vond om dit voorstel aan een meerderheid te helpen (daar
waar coalitiepartij VVD het liet afweten).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten