GroenLinks, een nieuw begin?

GroenLinks, een nieuw begin?

Na een tumultueus weekeinde met eerst het wegsturen van Jolande Sap en daarna het opstappen van het partijbestuur, maar ook nog in de nasleep van de desastreus verlopen verkiezingen, wil ik ‘vanaf de zijlijn’ wel wat opmerkingen maken.
Met ‘stront aan de knikker’ krijg je veel meer publiciteit dan met een goed inhoudelijk verhaal. Je hoort wel eens zeggen dat alle publiciteit goede publiciteit is, maar ik geloof dat niet. Het feit dat GroenLinks nu zo veel aandacht krijgt, doet de partij weinig goeds. Ruzie wordt door de kiezer in elk geval niet gewaardeerd. Dat achterbakse van eerst iemand steunen en vervolgens via slinkse wijze de poten onder de stoel vandaan zagen.

Het is goed dat binnen GroenLinks discussie mag worden gevoerd. Maar ik constateer ook dat op zich niet eens zo zware kritiek wordt uitvergroot en dat er direct veel verder gaande consequenties aan worden verbonden, dan waarschijnlijk nodig. Zo lijkt het dat kritiek niet meer mag leiden tot verbetering, maar snel dodelijk is. Er zijn ook andere wegen om kritische opmerkingen tegemoet te treden. Iemand die niet goed functioneert, zou een kans tot verbeteren moeten krijgen. Dat geldt zeker als de malaise niet geheel te wijten is aan één persoon. Sterker nog, als de slechte verkiezingsuitslag slechts in mindere mate aan Jolande Sap te wijten is, dan is het wegsturen maar een klein deel van de noodzakelijke oplossingen. En misschien is dit niet meer dan een slechte of geheel overbodige afleidingsmanoeuvre.

Jolande Sap mocht nu niet worden weggestuurd en al zeker niet door het partijbestuur. Zij heeft voor de verkiezingen met 84 % een overduidelijk mandaat gekregen van de GroenLinks-leden. Toch blijft de tegenkandidatuur van Tofik Dibi aan haar kleven. Jolande heeft dik 200.000 stemmen gekregen, waaronder de mijne. Vanzelfsprekend wordt er een onderzoek gedaan naar de verkiezingsnederlaag en hoe nu verder.
Maar daar werd niet op gewacht. Het partijbestuur stuurde Jolande weg, op basis van een aantal gesprekken met ‘belangrijke’ kaderleden. De geraadpleegde personen mogen zeker een mening hebben, maar ze hebben geen relevant mandaat. Het partijbestuur heeft voorbarig gehandeld als een oligarchie die de partijdemocratie niet respecteerde. Zonder erop acht te slaan of de kritiek wel voldoende representatief is, en zonder de ‘maatregel’ te relativeren ten opzichte van wat voor kwaad ze er de partij mee aandeden. “Zo kan het niet langer” is een heel eigengereide conclusie. Je moet jezelf toch wel heel belangrijk vinden. Zeker als je moet erkennen dat de belangrijkste mensen, namelijk de andere Tweede Kamerleden, onvoldoende zijn geraadpleegd.
Ze hebben mij beroofd van mijn vertegenwoordiger in de Tweede Kamer! Het is goed dat het partijbestuur ook is opgestapt, maar ze hadden dat moeten doen voordat ze Jolande de laan uit stuurden. Met zo’n partijbestuur hoef je geen politiek opponenten te hebben om een gevoelige nederlaag te leiden.

Maar het past wel in een lange reeks van persoonlijke excessen die GroenLinks de laatste jaren hebben geteisterd (denk bijvoorbeeld aan Tara Singh Varma, Wijnand Duyvendak, Mariko Peters, Paul Rosenmöller en V&D, de Mercedes van de partner van Femke Halsema). En in bijna alle gevallen was het niet de GroenLinkse politiek die in deze conflicten centraal stond. Maar wel werd GroenLinks schade berokkend (vaak ook door de negatieve publiciteit daaromheen). Een verschrikkelijk oncollegiale en laffe, verderfelijke hebbelijkheid is het inseinen van media als je blijkbaar intern onvoldoende gelijk krijgt. Media mogen je dan met open armen ontvangen en daarbij de kritiek nog vaak aandikken, het is niet in het belang van GroenLinks.

Ik geef toe dat ik hier voorbij dreig te gaan aan een aantal wezenlijke politiek besluiten en tendensen zoals de politiemissie in Kunduz, het Lenteakkoord en de liberalere koers van GroenLinks. Maar over het algemeen waren dit inhoudelijk verdedigbare keuzes (van de Tweede Kamerfractie). Het manco ligt er meer in dat de burger/ kiezer dergelijke keuzes niet van GroenLinks verwacht. Het compromis van wat binnenhalen maar ook wat prijs geven, wordt onvoldoende begrepen, zeker als tegenstanders de nadruk leggen op wat niet gerealiseerd of tegendraads aan GroenLinks is. En ook daarmee heeft GroenLinks zich van veel kiezers verwijderd.

Wat zullen we ervan leren? In ieder geval veel voorzichtiger zijn met kritiek op iemands functioneren. Laat de rust binnen GroenLinks wederkeren en de inhoudelijke politiek de boventoon voeren. Naar de kiezers toe zal GroenLinks aan betrouwbaarheid moeten winnen en meer aan de verwachtingen gaan voldoen. GroenLinks zal zijn sterke punten meer nadruk moeten geven. Het is een progressieve, toekomstgerichte partij. GroenLinks wil verandering maar moet wel volgbaar blijven voor de burgers en andere partijen. Altijd een stap vooruit zijn, maar niet te ver voor de muziek uitlopen.

GroenLinks moet weer worden zoals ik het al dik 20 jaar graag zie: vooral groene politiek voeren, maar ‘links’ niet veronachtzamen. GroenLinks moet solidair blijven met de armoede, de onderkant van de samenleving, de minderheden, de multiculturele samenleving, vluchtelingenproblematiek en ontwikkelingssamenwerking. Vanwege beperkte menskracht, maar ook uit tactisch oogpunt moet GroenLinks geen concurrent willen zijn van de PvdA en de SP, maar er een betrouwbare partner van worden met een meerwaarde. Terechte waardering van PvdA en SP zal electoraal beter voor GroenLinks zijn dan dat deze partijen je op links bekritiseren. Ik ben ervan overtuigd dat er voor een dergelijk GroenLinks een ruime plek in het Nederlandse politieke spectrum zal zijn. Ik wens Bram van Ojik en zijn collega’s dan ook heel veel succes.