Lenteakkoord: bezuinigingen, sparen of consumeren

Bezuinigingen, sparen of consumeren.

De Staat der Nederlanden heeft geld tekort en doet daarom twee dingen: besparen op de uitgaven en zorgen voor meer inkomsten. Macro-economisch maakt het niet zo veel verschil (lood om oud ijzer?). Het arme Rijk haalt het uit de samenleving en pompt het er weer in terug. Voor de burgerij als geheel en de algemene koopkracht maakt het ook niet zo veel uit welke maatregelen worden genomen. Voor de individuele burger maakt het natuurlijk wel veel uit of hij extra getroffen wordt door bezuinigingen of in verhouding veel belasting moet betalen. Welke groepen meer en welke groepen minder, hangt sterk af van de politieke keuzes die Kabinet en Tweede Kamer momenteel maken. Dat proces via het Lenteakkoord ombuigen is ook een politieke prestatie van formaat. Nu worden uitgangspunten als solidariteit en de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, meer toegepast dan onder het gedoogkabinet.

Als gevolg van het minder presteren van de economie daalt de koopkracht wat, maar ook niet zo veel. Er verdwijnt amper geld uit de samenleving door wat de overheid doet. Het komt alleen ergens anders terecht. En waar het weer terecht komt, bijvoorbeeld in de zorg, onderwijs en uitkeringen, wordt het ook weer uitgegeven.
De echte inkomsten en uitgaven van de samenleving als geheel zijn bijvoorbeeld de winst uit export (positieve handelsbalans), onze buitenlandse vakanties minus het toerisme naar Nederland toe, en wat ‘kleinere posten’ zoals de netto kosten voor de Europese Unie en ontwikkelingssamenwerking.

In onze samenleving is absoluut geen tekort aan geld. Dat hebben we in overvloed. Degene die kredietwaardig is, kan extra krijgen tegen historisch lage rente. En als de Staat schulden gaat aflossen, komt er nog meer geld vrij. Maar ook de gemiddelde burger (en dan besef ik terdege dat er veel mensen zijn die het niet breed hebben) houdt geld over. We sparen als nooit te voren.
Nu ben ik nooit een groot pleitbezorger geweest van een consumptie-economie, maar blijkbaar heeft onze economie last van onze spaarwoede.

Zou de economie groeien, dan ontvangt het Rijk meer belastinginkomsten. Nu dat niet het geval is, verhoogt het Rijk de belastingen en accijnzen. De keuze voor de burgerij is eigenlijk: links- of rechtsom. We kunnen doorgaan met sparen en onze bijdrage aan de samenleving voldoen in de vorm van belasting betalen, of we kunnen meer consumeren. Maar dan wel alsjeblief aan duurzaam geproduceerde goederen en diensten.