Economie stimuleren én financieringstekort beperken?

Er is een tekort op de staatsbalans als gevolg van meer uitgeven dan dat er inkomsten zijn. Het is een lofwaardig streven om dat tekort te beperken op maximaal 3 %. Niet alleen voldoet Nederland daarmee aan internationale afspraken, het beperkt ook het verschuiven van problemen van aflossen naar te toekomst. Jaarlijks 3 % tekort loopt ook in de tientallen miljarden die de jongeren onder ons nog lang moeten ophoesten. Het belangrijkste recept tegen het beperken van de staatsschuld is bezuinigen op de overheidsuitgaven en verhogen van de inkomsten (belastingen en accijnzen).

Echter, te veel bezuinigen en lasten verzwaren schaden de economie. Zij zorgen voor minder uitgaven en daarmee voor minder inkomsten- en omzetbelasting, accijnzen, btw enz. Het is niet alleen ‘de economie kapot bezuinigen’, maar de overheidsfinanciën komen ook in een negatieve spiraal. Een groeiende economie zorgt dus vanzelf voor een gezondere staatshuishouding, maar in hoeverre zorgen economische stimulering en hervormingsmaatregelen voor terugdringen van de staatsschuld? Of is het roepen om minder te bezuinigen en hervormingen vooral uitstelgedrag?
Wat is nu de optimale verhouding tussen de economie stimuleren en het financieringstekort beperken? Hoe kunnen beide positieve doelen elkaar versterken in plaats van in de weg zitten? Welke maatregelen leveren zowel maatschappelijk gewin als vermindering van overheidstekort op? Heeft het Centraal Planbureau hier een model voor dat aannemelijke voorspellingen doet? Of blijft het bij ‘maar wat proberen en fouten maken’? Een goede doorrekening van alternatieven zou de politiek een heel stuk verder helpen met het maken van de juiste keuzes.

Een van de methoden om de economie te versterken is het vergroten van het vertrouwen in de toekomst. Dat zit wellicht meer tussen de oren, dan dat er concrete maatregelen voor nodig zijn? Je hoort vaker dat ‘we ons een economische recessie aanpraten’. Echter, een onzekere toekomst is géén economische stimulans. Het consumentenvertrouwen daalt en men gaat meer sparen (wat op zich niet slecht is).
Een van de belangrijkste zekerheden is een vaste baan en daarmee een vast inkomen. Het morrelen aan het ontslagrecht ondergraaft deze zekerheid waarschijnlijk veel meer dan dat er daadwerkelijk mensen hun baan verliezen. Het is naar mijn mening een uitstekende economische maatregel om mensen zo veel mogelijk baanzekerheid te bieden. Deze mensen zullen hun uitgavenpatroon meer handhaven en daarmee de economie draaiend houden. Wellicht moeten we onder andere zo het optimisme bevorderen?

De eerste twee alinea's van dit stukje zijn grotendeels gepubliceerd als ingezonden brief in de regionale Limburgse kranten op 6 maart 2013.