Bezuinigingen, sparen en consumeren.

Bezuinigingen, sparen en consumeren.

De Staat der Nederlanden heeft geld tekort en doet daarom twee dingen: besparen op de uitgaven en zorgen voor meer inkomsten. Macro-economisch maakt het niet zo veel verschil. Het arme Rijk haalt het uit de samenleving en pompt het er weer in terug. Voor de burgerij als geheel en de algemene koopkracht maakt het ook niet zo veel uit welke maatregelen worden genomen. Voor de individuele burger maakt het natuurlijk wel veel uit of hij extra getroffen wordt door bezuinigingen of in verhouding veel belasting moet betalen.
Welke groepen meer en welke groepen minder, hangt sterk af van de politieke keuzes die Kabinet en Tweede Kamer gaan maken. Dat proces is gestart via het Lenteakkoord (een politieke prestatie van formaat). Na de verkiezingen wordt hier bij de coalitieonderhandelingen een vervolg aan gegeven.

Als gevolg van het minder presteren van de economie daalt de koopkracht, maar ook niet zo veel. Er verdwijnt amper geld uit de samenleving door wat de overheid doet. Het komt alleen ergens anders terecht. En waar het weer terecht komt, bijvoorbeeld in de zorg, onderwijs en uitkeringen, wordt het ook weer uitgegeven.
De echte inkomsten en uitgaven van de samenleving als geheel zijn bijvoorbeeld de winst uit export (positieve handelsbalans), onze buitenlandse vakanties minus het toerisme naar Nederland toe, en wat ‘kleinere posten’ zoals de netto kosten voor de Europese Unie en ontwikkelingssamenwerking.

In onze samenleving is absoluut geen tekort aan geld. Dat hebben we in overvloed. Degene die kredietwaardig is, kan extra krijgen tegen historisch lage rente. En als de Staat schulden gaat aflossen, komt er nog meer geld vrij. Maar ook de gemiddelde burger (en dan besef ik terdege dat er veel mensen zijn die het niet breed hebben) houdt geld over. We sparen als nooit te voren.
Nu ben ik nooit een groot pleitbezorger geweest van een consumptie-economie, maar blijkbaar heeft onze economie last van onze spaarwoede.

Zou de economie groeien, dan ontvangt het Rijk meer belastinginkomsten. Nu dat niet het geval is, verhoogt het Rijk de belastingen en accijnzen. De keuze voor de burgerij is eigenlijk: links- of rechtsom. We kunnen doorgaan met sparen en onze bijdrage aan de samenleving voldoen in de vorm van belasting betalen, of we kunnen meer consumeren. Maar dan wel alsjeblief aan duurzaam geproduceerde goederen en diensten.

Tweede Kamerverkiezingen: GroenLinks is uit?

GroenLinks is uit?

Laatst las ik in een krant: “Het milieu is uit”. Alsof ons leefmilieu een modeartikel is. Het ging over de maximale snelheid van 130 km/uur op autosnelwegen. De persoon die werd geciteerd was zeker weten iemand die het goed uitkomt dat het milieu uit is. En dus worden tegenargumenten gekleineerd of gebagatelliseerd. En de man had gelijk: ‘milieu’ staat daadwerkelijk minder in de belangstelling.
Dat gebeurt nu ook met GroenLinks. GroenLinks is uit. Telt minder mee. Is in de opiniepeilingen verkleind en in de campagne teruggebracht tot een onbetekenende factor. Veelal door uitlatingen van anderen die er baat bij hebben dat GroenLinks kleiner wordt. En ik heb de indruk dat de media de lat voor GroenLinks hoger leggen dan voor andere partijen. Dit alles dwingt GroenLinks in ieder geval fors in de verdediging, terwijl het zoveel fijner en makkelijker is om op winst te koersen.

Maar GroenLinks heeft zich ook van zijn traditionele kiezer verwijderd. Kiezers die niet meegaan in de veranderingen die GroenLinks doormaakt en afhaken. Deels worden mensen afgeschrikt door akkefietjes binnen de partij waaronder de negatieve uitstraling die de kandidatuur van Tofik Dibi op Jolande Sap had. En dat ondanks de overweldigende keuze van de leden voor Jolande. Waarom werden de lijsttrekkersverkiezingen niet geaccepteerd zoals bij andere partijen?
Het Lente-akkoord heeft voor het imago van GroenLinks niet goed uitgepakt. En dat terwijl ik vind dat hier GroenLinks op z’n best is. Verantwoordelijkheid genomen op een moeilijk moment, veel zaken ten goede gekeerd. Maar het compromis was blijkbaar onvoldoende. Hoe hoog zijn de verwachtingen bij GroenLinks? Dat ze ‘alles’ bereiken? De negatieve aspecten worden GroenLinks meer aangewreven dan dat de positieve compenseren. Het glas is blijkbaar half leeg.

Genoeg redenen om dan ook maar geen GroenLinks te stemmen? Voor mij in ieder geval niet. Voor mij blijft GroenLinks met stip de beste partij. GroenLinks mag dat niet ‘in’ zijn op dit moment, veel zaken waar GroenLinks voor staat, zijn niet minder belangrijk geworden.
Niet dat ik voor de volle 100 % achter de ideeën van GroenLinks sta. Blijft GroenLinks voldoende links? Ook ik heb mijn twijfels over het arbeidsmarktbeleid en in bijzonder het verminderen van de ontslagbescherming. Wat echter onvoldoende aandacht krijgt, is dat GroenLinks onlangs een totaalprogramma voor de aanpak van de ‘crisis’ heeft gepresenteerd. Er worden veel aanvullende maatregelen voorgesteld. Het totaalpakket moet worden uitgevoerd, niet alleen de negatieve voor de werknemers.

Ik vind dat GroenLinks een onmisbare aanvulling in het politieke spectrum is. Niet zozeer vanwege de linkse kant, maar het is de enige milieupartij. En alleen al een sterke aanwezigheid zorgt dat het ‘groene’ ook bij andere partijen prominenter op de agenda staat. GroenLinks maakt over het algemeen goede keuzes. Ze hebben een evenwichtig verkiezingsprogramma. Natuurlijk vind ik sommige zaken belangrijker dan andere. Natuur, milieu en ontwikkelingssamenwerking bijvoorbeeld. Een andere mobiliteit en energiepolitiek (klimaat!) Europa ook. Ik vind het niet zo erg dat rijken meer moeten inleveren want ik ben niet zo’n fan van de (luxe) consumptiemaatschappij. Dus zijn ook forse verhogingen van de accijns en belastingen op fossiele energie geen probleem. Zo worden de kosten op arbeid verlaagd.

Naar mijn mening komt GroenLinks ook goed tevoorschijn in de CBP-vergelijking van de verkiezingsprogramma’s. Toch koopkrachtbehoud, het meeste van allemaal, en dat ondanks de doorberekening van hogere kosten in de zorg, ook het meeste van allemaal.
Wat ik ook waardeer is dat GroenLinks enerzijds beleidsvast is maar wel altijd zoekend naar oplossingen, op de toekomst gericht. Niet op de korte termijn gericht en al helemaal niet populistisch. En het mag misschien ook ‘uit’ zijn, ik ben blij dat GroenLinks een vrouwelijke lijsttrekker heeft en dat de uitstraling vriendelijker, minder macho is dan van menige andere partij.

Ik heb geen probleem deze verkiezingen. Maar heel veel mensen wel. Waar moet ik op stemmen? Mijn advies is: op de partij waar je je bij de meeste onderwerpen thuis voelt. Daarvoor moet je ze wel vergelijken op die onderwerpen die je zelf belangrijk vindt. Dan mag je ook je geheugen aanspreken. Wat waren de standpunten in vergelijking tot de anderen? Zo heeft elke partij zijn sterke en minder sterke kanten. Dat vergelijken lijkt deze verkiezingscampagne extra moeilijk vanwege de nadruk op de toch wel oppervlakkige verkiezingsdebatten van 4 tot 6 lijsttrekkers en het onderlinge gekissebis.

En strategisch stemmen? Dat maakt het allemaal nog moeilijker. Het lijkt erop dat GroenLinks nu knel zit tussen PvdA en SP. Maar dat is altijd al zo geweest en het onderlinge resultaat is eigenlijk niet zo doorslaggevend. Al ben ik wel van mening dat een paar zetels meer voor GroenLinks meer meerwaarde bieden dan pakweg de 25ste voor PvdA of SP. Als Nederland van rechts af wil, dan is de beste garantie daarvoor dat rechts geen meerderheid kan realiseren. En als links een meerderheid kan en wil vormen (met name de grote PvdA heeft in het verleden niet gekozen voor andere linkse partijen, maar voor CDA en paars), dan is een groter GroenLinks beter dan een klein clubje. Het zou best knullig zijn als een gehalveerd GroenLinks links aan een meerderheid moet gaan helpen.
En als je door strategisch te stemmen zelf al water bij de wijn doet, en de betreffende partij doet dat ook bij de coalitieonderhandelingen, dan blijft er nog minder over van je idealen.

Een stem op GroenLinks is nooit weg. En hoe groter GroenLinks wordt, des te groter is de kans dat ze nodig zijn om die meerderheid van 76 zetels te maken. Hoewel dit de oude garde teleurstelt, is het goed dat GroenLinks wel solidariteit uitstraalt, maar een liberalere koers vaart door vooral nadruk te leggen op de eigen verantwoordelijkheid van de burgers. Het is echter deze verkiezingen de vraag of dat voldoende aanslaat bij de (nieuwe) groepen kiezers die GroenLinks hiermee wil aanspreken.
Het is niet zo erg als GroenLinks kiezers verliest aan de PvdA en SP, als dit wordt gecompenseerd door nieuwe kiezers die wel solidair-liberaal groen willen stemmen, maar niet zo gecharmeerd zijn van traditioneel links. De echte winst bij deze verkiezingen moet van rechts komen. Als dit niet lukt, dan zijn deze verkiezingen verloren, niet alleen voor GroenLinks. Mijn laatste opmerking mag geen vrijbrief zijn om maar afscheid te nemen van GroenLinks al lijkt het een beetje erop dat GroenLinks zich ten opzichte van SP en PvdA electoraal opoffert.


Dit stukje heb ik geschreven omdat veel traditioneel GroenLinksstemmers nu twijfelen en GroenLinks het slecht doet in de opiniepeilingen. In mijn nieuwsbrief Berichten Vanaf de Zijlijn en deze weblog heb ik regelmatig stukjes gepubliceerd over de belangrijkste discussiepunten van GroenLinks (Kunduz, Lente-akkoord). Daar verwijs ik nu ook naar voor meer achtergrond bij mijn mening.